انجمن ایرانی مطالعات جهان

دومین کارگاه از مجموعه کارگاه­ های صلح و حل منازعه در تاریخ ۱۳/آذرماه/ ۱۴۰۲ با عنوان اخلاق جنگ در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران و با مدیریت دکتر الهه نوری غلامی، استاد گروه آمریکای لاتین دانشکده مطالعات جهان و سخنرانی دکتر محمد جعفر امیر محلاتی، استاد کالج اوبرلین آمریکا در تالار حنانه برگزار شد.
در ابتدا مدیرجلسه با بیان خوش­­آمد گویی به اساتید و دانشجویان مقدمه ای کوتاه در اهمیت صلح در شرایط کنونی ارائه داد. در ادامه سخنران این کارگاه با ارائه رزومه خویش در سازمان ملل در سال­های جنگ تحمیلی ایران و عراق و همچنین سال­های پس از آن از اهمیت مفهوم صلح و دوستی مطالبی را ایراد فرمود و  از اهمیت صلح، اخلاق جنگ و نقش آن در ایجاد صلح پایدار و عفو و دوستی نکاتی را بیان کرد. در ادامه بحث، با اشاره به دلایل عدم موفقیت مقولات فلسفه سیاسی مدرن از جمله دموکراسی و حقوق بشر و همچنین بازار آزاد در گسترش صلح و ایجاد صلح پایدار، به اهمیت به کارگیری فرهنگ و عناصر سازنده آن با رویکرد الهیاتی تاکید کرد و در ادامه به برهنگی نظام های اخلاقی در زمان وقوع جنگ‌ها اشاره کرد و افزود «جنگ، همه بزک­های تمدنی را از ما می گیرد و اندام برهنه ما را هویدا می سازد». وی تاریخ جنگ را از ابتدای تاریخ بشریت دانستند و دیدگاه برخی مذاهب در هنجارمند کردن جنگ را بیان کرد و سپس به نظریه‌های غربی در زمینۀ اخلاق جنگ پرداخت و مروری به نظریه جنگ عادلانه و چهار سوال محوری آن به شرح زیر داشت.

و بر این اساس سه ساحت را در اخلاق جنگ تبیین کرد که شامل اخلاق و عدالت  قبل از جنگ، در هنگام جنگ و بعد از آن است.

در ادامه این کارگاه به مباحثی همچون مشارکت یهودی، رومی و مسیحی در نظریه جنگ عادلانه پرداخته شد. در این راستا سخنران اعتقاد دارد که با مراجعه به متون مقدس عدالت در جنگ قابل استخراج است. در این راستا وی نظر اسلام و نص قرآن را در این خصوص تبیین نمود. و قاعده مبتنی بر نص صریح آیه را بزرگترین استدلال در نظر می گیرد و قاعده یکی برابر همه نیز ناظر به آیه ۳۷ سوره مائده است. از همین جهت وجود فقه جنگ در متون فقهی را نیز از دلایل اهمیت اخلاق و عدالت جنگ در اسلام قلمداد فرمود. و به باب جهاد در فقه مذاهب اسلامی استناداتی دال بر وجود عدالت در جنگ را ارائه نمود.